Pomidory, choć na pierwszy rzut oka wydają się zwykłymi bohaterami kulinarnych opowieści, kryją w sobie prawdziwe bogactwo korzyści zdrowotnych. Te soczyste, czerwone owoce (tak, właśnie owoce!) są nie tylko wszechstronne w kuchni. Są również pełne składników odżywczych, które mogą znacząco poprawić nasze zdrowie. W Polsce, gdzie pomidory są nieodłącznym elementem tradycyjnych dań, ich wpływ na zdrowie jest szczególnie ceniony.
Od ich właściwości antyoksydacyjnych, po wsparcie dla serca i naczyń krwionośnych, pomidory oferują mnogość korzyści zdrowotnych, które czynią je cennym składnikiem naszej codziennej diety. Warto więc przyjrzeć się im nieco bliżej.
Pomidory – wartości odżywcze
Pomidory, te soczyste i barwne klejnoty kuchni, to prawdziwe skarbnice wartości odżywczych. Są nie tylko pyszne, ale również niosą ze sobą ogromne korzyści zdrowotne. Każde 100 gramów pomidorów dostarcza zaledwie 18 kcal, co sprawia, że są one idealnym wyborem dla każdego, kto śledzi swoje kalorie. Ponadto, dzięki zawartości aż 95 gramów wody, pomidory są świetnym sposobem na utrzymanie dobrego nawodnienia ciała.
Nie można zapomnieć o 1,2 gramie błonnika na porcję, który nie tylko wspomaga zdrowie układu pokarmowego, ale również sprzyja utrzymaniu sytości na dłużej. Białko, choć w niewielkiej ilości (0,9 g), oraz minimalna zawartość tłuszczu (0,2 g), czynią pomidory doskonałym składnikiem zrównoważonych posiłków.
Co więcej, pomidory są bogate w witaminę C, która wzmacnia system odpornościowy, oraz witaminę K, kluczową dla zdrowia kości. Nie brakuje w nich także potasu, wspierającego zdrowie serca, oraz kwasu foliowego, ważnego dla prawidłowego rozwoju komórek. Pomidory to więc nie tylko przysmak, ale i potężny sprzymierzeniec w dbaniu o zdrowie.
Likopen
Likopen to naturalny pigment należący do rodziny karotenoidów, który nadaje pomidorom i innym czerwonym owocom ich charakterystyczny kolor. Jest to silny przeciwutleniacz, który ma wiele korzyści zdrowotnych. Warto podkreślić, że jest bardziej biodostępny (łatwiejszy do wchłonięcia przez organizm) po obróbce termicznej. Dlatego produkty takie jak przecier pomidorowy, ketchup czy gotowane sosy pomidorowe mogą być lepszymi źródłami tego składnika niż surowe pomidory. Dodatkowo, połączenie likopenu z tłuszczem, na przykład z oliwą z oliwek, może jeszcze bardziej zwiększyć jego przyswajanie.
Właściwości zdrowotne pomidorów
Pomidory są korzystne dla zdrowia serca
Pomidory są ogromnym sprzymierzeńcem zdrowego serca! Dzięki bogactwu potasu, który pomaga kontrolować ciśnienie krwi, oraz likopenu, który obniża poziom „złego” cholesterolu i chroni naczynia krwionośne, regularne ich spożywanie może mieć pozytywny wpływ na Twoje zdrowie sercowo-naczyniowe. Do tego dochodzą witaminy C i E, które walczą z wolnymi rodnikami, zapewniając sercu dodatkową ochronę. Czy to w sałatce, na kanapce, czy jako sos – pomidory to smaczny sposób na zdrowe serce!
Chronią przed nowotworami
Likopen, ten czerwony bohater ukryty w pomidorach, to coś więcej niż tylko barwnik. To potężny karotenoid o silnych właściwościach przeciwutleniających. Według wielu badań może obniżać ryzyko różnych rodzajów nowotworów, takich jak rak prostaty, piersi, płuc czy żołądka. Dzięki swoim antyoksydacyjnym mocom, likopen pomaga chronić komórki przed uszkodzeniami, które mogą prowadzić do rozwoju wielu chorób To nie tylko składnik odżywczy, ale prawdziwy strażnik naszego zdrowia, który troszczy się o to, by nasze komórki pozostały zdrowe i wolne od zmian nowotworowych.
Wspierają funkcjonowanie układu trawiennego
Dzięki dość dużej zawartości błonnika, pomidory świetnie wpływają na nasz układ pokarmowy! Nie tylko wspomaga on regularność pracy jelit, co jest nieocenionym wsparciem w walce z nieprzyjemnymi zaparciami. Może również odgrywać ważną rolę w redukcji ryzyka raka jelita grubego. Dzięki swoim właściwościom, błonnik pomaga usprawnić trawienie i wspiera naturalne procesy detoksykacyjne organizmu. Przekłada się to na ogólną poprawę kondycji przewodu pokarmowego. Regularne spożywanie pomidorów, bogatych w ten cenny składnik, może być prozaicznym, ale jakże efektywnym sposobem na utrzymanie zdrowia jelit i ochronę przed poważnymi schorzeniami.
Dobrze wpływają na skórę
Witamina C, obecna w pomidorach, to kluczowy składnik nie tylko dla naszej odporności, ale też dla pięknej, zdrowej skóry poprzez udział w produkcji kolagenu, białka, które utrzymuje naszą skórę jędrną i elastyczną. Dodatek likopenu z kolei działa jak naturalny filtr przeciwsłoneczny, chroniący skórę przed promieniowaniem UV. Zapobiega on oparzeniom słonecznym, a także pomaga chronić skórę przed przedwczesnym starzeniem się.
Zwiększają odporność
Pomidory są prawdziwymi superbohaterami, jeśli chodzi o wspieranie układu odpornościowego. Bogate w witaminę C, działają jak naturalna tarcza, pomagająca organizmowi walczyć z infekcjami i szybciej regenerować się po chorobach. Ta witamina, pełna antyoksydacyjnych właściwości, pomaga też w walce z nieproszonymi gośćmi, jakimi są wolne rodniki, które mogą osłabiać nasze zdrowie.
Poprawiają wzrok
Pomidory, jak już wiesz, zawierają witaminę A. Jest ona składnikiem niezbędnym dla zdrowia oczu. Pomaga utrzymać ostre widzenie i chroni przed problemami związanymi z wiekiem, np. zaćmą czy kurzą ślepotą.
Pomidory sprzyjają odchudzaniu i chronią przed cukrzycą
Niskokaloryczne, pełne wody i błonnika, pomidory wspierają utrzymanie uczucia sytości. Tym samym ułatwiają kontrolę nad ilością spożywanych kilokalorii, więc sprzyjają też odchudzaniu. Dodatkowo, dzięki niskiemu indeksowi glikemicznemu, pomidory nie powodują gwałtownych skoków poziomu cukru we krwi. Jest to kluczowe w zapobieganiu cukrzycy typu 2.
Czy każdy może jeść pomidory?
Pomidory są ogólnie zdrowym i bezpiecznym wyborem dla większości ludzi, ale istnieją pewne sytuacje, w których należy z nich zrezygnować. Mowa tu o reakcjach alergicznych, refluksie żołądkowo-przełykowym, chorobach żołądka oraz kamicy nerkowej. Jeśli jednak masz obawy dotyczące wpływu pomidorów na Twoje zdrowie lub masz specyficzne schorzenia, zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem.
Pomidor i ogórek – czy można je łączyć?
Często można spotkać się z przekonaniem, że nie powinno się łączyć pomidorów z ogórkami ze względu na obecność kwasu askorbinowego (witaminy C) w pomidorach i enzymu askorbinazy w ogórkach, który może rozkładać witaminę C. Jednak w praktyce kulinarnej i dietetycznej to połączenie jest absolutnie bezpieczne i korzystne.
Pomimo że askorbinaza z ogórków teoretycznie mogłaby wpłynąć na poziom witaminy C w pomidorach, ilość tego enzymu oraz warunki, w jakich dochodziłoby do takiej reakcji (np. temperatura), sprawiają, że w rzeczywistości jest to zjawisko marginalne. Co więcej, zarówno pomidory, jak i ogórki, mają wiele korzyści zdrowotnych i odżywczych. Więc kiedy następnym razem będziesz szykować sałatkę, śmiało wrzuć do niej oba warzywa.
Przepis na sałatkę grecką
Składniki (na 4 porcje):
- na sałatkę:
- 180 g ogórka (1 sztuka),
- 240 g papryki (1 sztuka),
- 200 g pomidorków koktajlowych (10 sztuk),
- 150 g sera feta,
- 50 g czerwonej cebuli (½ sztuki),
- 50 g oliwek (20 sztuk),
- liście mięty do dekoracji,
- na dressing:
- 50 ml oliwy z oliwek (5 łyżek),
- 30 ml czerwonego octu winnego (3 łyzki),
- 1 ząbek czosnku przeciśnięty przez praskę,
- ½ łyżeczki oregano,
- ¼ łyżeczki musztardy,
- ¼ łyżeczki soli,
- świeżo zmielony pieprz.
Sposób przygotowania:
- Ogórka i paprykę pokrój w kostkę, a pomidora w ćwiartki. Cebulę obierz ze skórki i drobno posiekaj.
- Przygotuj dressing: W małej misce wymieszaj oliwę z oliwek, ocet, czosnek, oregano, musztardę, sól i odrobinę pieprzu.
- Na dużym półmisku ułóż ogórka, zieloną paprykę, pomidorki koktajlowe, pokruszony ser feta, czerwoną cebulę i oliwki. Skrop dressingiem i bardzo delikatnie wymieszaj.
- Posyp kilkoma szczyptami oregano i listkami mięty. Dopraw do smaku i podawaj np. z dodatkiem świeżej pity lub innego pieczywa.
Jeśli chcesz cieszyć się niesamowitymi właściwościami pomidorów, a Twój tryb życia nie pozwala Ci na spędzanie wielu godzin w kuchni, sięgnij po gotową zupę pomidorową od Pana Pomidora. Gwarantujemy, że się nie zawiedziesz! 🙂
Autor: Marianna Bachanek
Bibliografia:
- Doseděl M. i wsp., Vitamin C-Sources, Physiological Role, Kinetics, Deficiency, Use, Toxicity, and Determination, “Nutrients” 2021, 13(2), 615.
- Elizalde-Romero C.A. i wsp., Solanum Fruits: Phytochemicals, Bioaccessibility and Bioavailability, and Their Relationship With Their Health-Promoting Effects, “Frontiers in Nutrition” 2021, 8, 790582.
- Hojsak I. i wsp., Benefits of dietary fibre for children in health and disease, “Archives of Disease in Childhood” 2022, 107(11), 973-979.
- Khan U.M. i wsp., Lycopene: Food Sources, Biological Activities, and Human Health Benefits, “Oxidative Medicine and Cellular Longevity” 2022, 2713511.
- Mazidi M., Ferns G.A., Banach M., A high consumption of tomato and lycopene is associated with a lower risk of cancer mortality: results from a multi-ethnic cohort, “Public Health Nutrition” 2020, 23(9), 1569-1575. USDA, Tomatoes, raw, https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/1103276/nutrients (07.08.2024)
